Thiền sư Thích Minh Niệm là vị thiền sư nổi tiếng trong thế giới Thiền, ông không chỉ được nhiều người biết đến với kiến thức sâu rộng về Phật pháp mà còn đến từ khả năng diễn đạt dễ hiểu và tầm ảnh hưởng lớn đối với những người theo đuổi con đường thiền định. Bài viết dưới đây, batmibian.com sẽ đưa bạn khám phá sâu hơn về cuộc đời và đóng góp của Thiền sư Thích Minh Niệm, người đã góp phần quan trọng vào hành trình tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống cho nhiều Phật tử.
Tiểu sử Thiền sư Thích Minh Niệm
Thiền sư Thích Minh Niệm, tên khai sinh Lê Quốc Triều, sinh năm 1975 tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang, là một nhà sư nổi tiếng trong cộng đồng Phật tử Việt Nam. Suốt cuộc đời, thầy đã dành phần lớn thời gian sống và tu tập tại quê nhà, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang.
Vào năm 1992, khi mới 17 tuổi và sau khi tốt nghiệp cấp Trung học phổ thông, Thiền sư Thích Minh Niệm quyết định xuất gia tu tập tại Phật học viện Huệ Nghiêm, TP Hồ Chí Minh. Tại đây, thầy chọn pháp danh là Minh Niệm và học sâu rộng về tư tưởng Phật giáo Đại thừa. Sự học nghiên cứu tại viện này đã giúp thầy có cơ hội tiếp xúc và thấu hiểu nhiều hơn về triết lý Phật pháp.
Tuy nhiên, quãng đời tu tập của thầy không tránh khỏi bi kịch khi mất cha và mẹ trong một tai nạn giao thông. Sự mất mát này đã chấn động tâm hồn thầy, khiến cho Thiền sư Thích Minh Niệm nhận ra rằng, mặc dù đã có những bước đi trên con đường tu hành, nhưng chưa thực sự đối diện và vượt qua được nỗi đau thực sự.
Chấp nhận thách thức của số phận, thầy quyết định tìm kiếm sự giải thoát qua thiền định. Thầy tiếp cận với thiền từ những bài học cơ bản nhất, như Tứ Niệm Xứ của Thiền sư Ajahn Chah. Đây là giai đoạn quan trọng khi thầy cảm nhận sự sống lại trong từng khoảnh khắc, bắt đầu hành trình tu tập đích thực mà trước đây thầy chưa trải qua.
Thông qua những buổi thuyết giảng Phật pháp, Thiền sư Thích Minh Niệm chia sẻ với Phật tử và Tăng ni về hành trình vượt qua nỗi đau, đặt ra thông điệp rằng đối diện chân thực với nỗi đau là bước đầu tiên quan trọng trong việc chuyển hóa và vượt qua khó khăn trong cuộc sống.
Quá trình hoạt động và tu hành của Thiền sư Thích Minh Niệm
Năm 1992: Thiền sư Thích Minh Niệm khởi đầu hành trình xuất gia tại Học viện Phật học Huệ Nghiêm, TP Hồ Chí Minh, nơi ông học sâu về tư tưởng truyền thống Phật giáo Đại thừa.
Năm 2001: Bước quyết liệt lên con đường thiền tập, Thầy Minh Niệm bắt đầu thực hành dòng Thiền “Hiện Pháp Lạc Trú” dưới sự hướng dẫn của Thiền sư Thích Nhất Hạnh, ngay tại Pháp.
Năm 2005: Mở rộng trải nghiệm thiền tập, Thầy chuyển sang thực hành Thiền Vipassana, dòng Quán Tâm, dưới sự hướng dẫn của Thiền Sư Sao Tejaniya, tại Mỹ.
Năm 2010: Thiền sư Thích Minh Niệm chia sẻ trí tuệ của mình qua cuốn sách đầu tay “Hiểu về trái tim,” một tác phẩm tâm lý Việt đầu tiên gặt hái thành công, được biết đến và được yêu thích rộng rãi.
Năm 2011: Tự mình chủ động thực hiện hành trình “tu bụi” kéo dài 3 năm, đi bộ qua 25 tiểu bang Mỹ. Thầy sống đơn độc trong thiên nhiên và tích cực tham gia công việc tình nguyện tại các nông trại hoa màu và trung tâm trị liệu tâm lý.
Năm 2014: Quay về Việt Nam, Thiền sư Thích Minh Niệm chia sẻ phương pháp trị liệu tâm lý và giác ngộ tâm trí thông qua thiền tập, lan tỏa tư duy này đến nhiều trường đại học và doanh nghiệp trên khắp đất nước.
Năm 2015: Sau một khoảng thời gian trở về nước, Thiền sư Thích Minh Niệm sáng lập Trung tâm Hàm dưỡng tâm hồn và rèn luyện kỹ năng sống (Bản Hoa Anh Đào) tại Bảo Lộc, Lâm Đồng. Đây trở thành điểm đến tin cậy cho nhiều Tăng ni và Phật tử, nơi họ tìm kiếm chữa lành cho những vết thương tâm hồn. Đồng thời, trung tâm cũng là môi trường huấn luyện cho những chuyên gia tâm lý trị liệu chuyên nghiệp phục vụ cộng đồng.
Năm 2016: Thầy tiếp tục đóng góp vào tâm hồn độc giả với cuốn sách thứ hai mang tên “Làm như chơi,” nhanh chóng trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất.
Năm 2021: Thiền sư Thích Minh Niệm khởi động dự án đào tạo chuyên gia Thiền tâm lý trị liệu tại Đà Lạt, Lâm Đồng. Mô hình đào tạo mới này đặt nặng vào con đường thiền tập, giúp chuyển hóa và khai sáng bản thân liên tục trong suốt 2 năm.
Gần đây, Thiền sư Thích Minh Niệm và cộng đồng Miền Tỉnh Thức đã phát triển nhiều dự án nhằm nuôi dưỡng tâm hồn và nâng cao tinh thần đại chúng, đặc biệt trong tình hình thách thức của đại dịch Covid-19. Các dự án như “Bình yên giữa biến động”, “Nâng dậy tâm hồn”, và “Chỉ tình thương ở lại” thường xuyên phát sóng trên Youtube và Spotify, là nguồn tài nguyên dễ tiếp cận cho mọi người.
Thiền sư Thích Minh Niệm Trụ trì chùa nào và đang ở đâu?
Thầy Minh Niệm hiện đang sinh sống và công tác tại Trung tâm Hàm dưỡng tâm hồn và rèn luyện kỹ năng sống, hay còn được biết đến với tên gọi Bản Hoa Anh Đào, tọa lạc tại Bảo Lộc, Lâm Đồng. Trong thời kỳ này, thầy không giữ chức vụ trụ trì ở bất kỳ chùa nào mà thay vào đó, tham gia tích cực vào các hoạt động thiện nguyện, cung cấp tư vấn tâm lý, đào tạo và hướng dẫn thiền, cũng như chia sẻ kiến thức về tu học và chữa lành trầm cảm cho cộng đồng.
Những thành tựu và đóng góp nổi bật của thiền sư Thích Minh Niệm
Năm 2011, thiền sư Thích Minh Niệm chào đón độc giả với tác phẩm đầu tay mang tựa đề “Hiểu về trái tim.” Khác biệt hoàn toàn với những giáo lý Phật pháp thông thường, cuốn sách này tập trung sâu vào những khía cạnh đời thường, những trải nghiệm tâm lý mà bất cứ ai cũng có thể gặp phải trong cuộc sống.
Tác phẩm này không chỉ là một bức tranh về hành trình tâm linh mà còn là một hướng dẫn tận tâm về hạnh phúc, tình yêu, khổ đau, tuyệt vọng, cô đơn, và sự yếu đuối. Thầy lý giải những khía cạnh này một cách dễ hiểu, sử dụng một lối hành văn gần gũi, khiến độc giả cảm thấy như mình đã “gỡ bỏ nút thắt.” Tác giả chia sẻ những suy ngẫm sâu sắc, mở ra những khía cạnh nhẹ nhàng và thanh thản của cuộc sống, qua góc nhìn của một người tu hành.
Năm 2016, Thiền sư Thích Minh Niệm tiếp tục tạo nên sự chú ý với cuốn sách thứ hai của mình, mang tựa đề “Làm như chơi.” Đây là bước tiến tiếp theo từ thành công của cuốn sách đầu tiên, “Hiểu về trái tim.” Cuốn sách thứ hai này tiếp tục truyền đạt thông điệp với một lối hành văn súc tích, ngắn gọn, và giản dị, thuận tiện cho mọi đối tượng độc giả trên khắp cả nước. Hiện nó đang thu hút sự quan tâm của nhiều độc giả trẻ đang trên hành trình tu thân, đang làm quen với thiền, và muốn tìm hiểu về Phật giáo, khiến cuốn sách trở thành một nguồn cảm hứng và đọc hàng ngày.
Mặc dù thầy sống ở Mỹ, nhưng sự nổi tiếng của Thiền sư Thích Minh Niệm vẫn lan rộng và nhận được tình cảm từ nhiều độc giả và Phật tử, cả ở trong và ngoài nước. Điều này là nhờ vào những bài giảng và pháp thoại được chia sẻ trên các nền tảng trực tuyến như Youtube, Facebook và nhiều phương tiện truyền thông khác, tạo ra một cầu nối mạnh mẽ giữa thầy và cộng đồng.
Bài giảng của Thiền sư Thích Minh Niệm
Thiền sư Thích Minh Niệm, với sự hiểu biết sâu sắc về con người và tầm quan trọng của nhân sinh trong cõi vô thường, thường xuyên tổ chức các buổi giảng pháp trên mạng xã hội, tạo cơ hội cho đông đảo Tăng Ni, Phật tử, và khán thính giả tham gia và lắng nghe. Chất giọng truyền cảm, cuốn hút của thầy kết hợp với nội dung cô đọng, tập trung vào những vấn đề quan trọng, gần gũi, và dễ hiểu, làm cho những buổi giảng của thầy trở nên đặc biệt thu hút.
Thầy luôn cố gắng chia sẻ những thông điệp ý nghĩa và những giáo lý thiền pháp một cách thực tế và tận cùng. Điều này giúp thầy Minh Niệm trở thành một nguồn cảm hứng quan trọng cho những người đang tìm kiếm giải pháp và ý nghĩa trong cuộc sống. Dưới đây là một số bài giảng hay từ thầy, được chia sẻ để Quý độc giả có thể tham khảo và tìm hiểu thêm:
Khóa tu Tuổi Trẻ Hướng Phật 8: Để bước đi vững chải trên con đường hạnh phúc – Sư Minh Niệm
Khóa tu Tuổi Trẻ Hướng Phật 8 tại chùa Giác Ngộ đã đánh dấu sự gặp gỡ đặc biệt giữa đội ngũ tuổi trẻ và Thiền Sư Thích Minh Niệm. Buổi pháp thoại cuối cùng trước khi Sư rời Việt Nam đã trở thành một dịp quan trọng, nơi Sư chia sẻ hết lòng tâm huyết và tri thức của mình đến các bạn trẻ.
Bài chia sẻ của Sư mang tựa đề “Để bước đi vững chải trên con đường hạnh phúc,” tập trung vào chủ đề thực hành, gần gũi và có thể áp dụng ngay trong lúc nghe pháp hoặc để tự soi sáng bản thân. Trong bài giảng, trọng tâm được đặt ở việc ‘làm chủ cảm xúc.’ Sư Minh Niệm phân loại cảm xúc thành hai nhóm: tích cực và tiêu cực, và nhấn mạnh nhiệm vụ của mỗi người là ‘làm chủ cảm xúc đó.’
Sư cũng chia sẻ về sự tỉnh thức, tức là quan sát diễn biến tâm lý của bản thân. Điều này bao gồm khả năng nhận ra cảm xúc trỗi dậy trong tâm và sử dụng chánh niệm để giữ cho cảm xúc đó không chiếm lấy quyền lực.
Bài pháp thoại này không chỉ giúp giới trẻ hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của tâm thức một cách khoa học mà còn mang đến những hướng dẫn cụ thể để can thiệp và kiểm soát hiệu quả những cảm xúc đột ngột trỗi dậy trong họ.
Khóa tu Tuổi Trẻ Hướng Phật 7: Thương yêu với trái tim tỉnh thức – Sư Minh Niệm
Khóa tu “Tuổi Trẻ Hướng Phật 7” đã tạo điều kiện cho tất cả tu sinh trẻ gặp gỡ với một vị thầy đặc biệt, là tác giả của cuốn sách nổi tiếng “Hiểu về trái tim” và “Làm như chơi”. Thầy là một thiền sư Việt Nam, là người tiếp cận Phật giáo thông qua tâm lý trị liệu, là Thiền sư Việt Nam thứ hai sau Thiền sư Thích Nhất Hạnh.
Cuốn sách “Hiểu về trái tim” đã đóng góp vào việc thành lập Hội Hiểu về Trái Tim năm 2010, tổ chức mổ tim miễn phí cho trẻ em mắc các bệnh tim ở Việt Nam. Thầy đã kết hợp tâm lý trị liệu từ đạo Phật và hiểu biết về Thiền, tạo ra một góc nhìn mới về Thiền Chánh niệm. Thầy giúp mọi người giải quyết vấn đề nỗi khổ, đau đớn, bế tắc và chướng ngại một cách hiệu quả thông qua Thiền.
Thiền sư Thích Minh Niệm đã thuyết giảng với chủ đề “Thương yêu với trái tim tỉnh thức”
Trước khi chuyển sang chủ đề chính, thầy tán dương các bạn trẻ đã tham gia buổi lễ, khích lệ họ tận hưởng khoảnh khắc hiện tại một cách yên bình và không bị quấy rối bởi các hoạt động khác.
Thầy chia sẻ về ý nghĩa của việc sống trong tỉnh thức, tỉnh táo, và sáng suốt. Các bạn trẻ được khuyến khích tập trung vào hiện tại và tận hưởng hành trình tu học. Thầy nhấn mạnh về việc làm chủ cảm xúc và sống tỉnh thức trong mọi tình huống.
Với sự hiểu biết sâu sắc về tâm lý trị liệu, thầy giải thích về tâm thái khi yêu và cách nhìn nhận mối quan hệ. Thầy đề cập đến việc làm chủ cảm xúc khi yêu thương và quan sát tâm lý của bản thân. Thầy cũng đề cập đến sức mạnh của tình yêu, nhấn mạnh rằng chiến thắng bản thân là chìa khóa để có một tương lai tốt đẹp.
Trong suốt bài giảng, thầy tận dụng cách nói châm biếm, thông minh để làm cho nội dung trở nên sinh động và hấp dẫn đối với người nghe.
Tay Phật trong tay con
Trong mỗi người, luôn hiện diện một vị Phật, biểu tượng của lòng từ bi, yêu thương, hiểu biết, và tâm trạng sáng sủa, bình an, thuần khiết. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách kết nối với vị Phật trong mình để đạt được hạnh phúc chân thật.
Phật không chỉ là những giá trị siêu việt mà chúng ta phải cầu kiến mỗi ngày. Ngược lại, Phật hiện hữu trong những điều giản dị mà chúng ta có thể thực hành hàng ngày. Khi bước chân di chuyển chậm rãi, chúng ta mở cửa tâm hồn để đón nhận vị Phật. Trong hơi thở, trong lúc thiền định, chúng ta nhận thức mình đang làm gì, và vị Phật tự do thưởng thức mọi khoảnh khắc hiện tại bên chúng ta. Khi tâm hồn mở rộng, Phật sẽ nâng cánh chúng ta và dẫn chúng ta trên con đường giác ngộ.
Như một món quà tinh thần trong mùa Phật Đản, Thầy Thích Minh Niệm chia sẻ bài giảng “Tay Phật trong tay con” tại Chùa Minh Đạo, TP. HCM vào ngày 01 tháng 6 năm 2023. Thông qua câu chuyện về hành trình thay đổi 80% bản thân, Thầy mời gọi mọi người “nắm tay Phật” để đối mặt với khó khăn, những thách thức của cuộc sống và trở nên tự do và hạnh phúc.
Có mặt trọn vẹn cho nhau
Bây giờ và ở đây, chúng ta đang ở tâm điểm của mùa xuân. Đây là khoảnh khắc chúng ta ngồi yên xuống để thư giãn, để thả hồi, để thở cùng với hơi thở của đất trời, để cảm nhận sâu sắc sự giao mùa từ mùa đông chuyển sang mùa xuân.
Vì vậy, hãy cho phép bản thân có một cơ hội đủ lớn, đủ lâu và đủ sâu để trở về kết nối với hiện thực, có mặt một cách trọn vẹn cùng với khoảnh khắc hiện tại. Đây là những thời khắc chúng ta nên cho phép tâm tư của mình được có mặt trọn vẹn cùng với nhau, thân ở đây và tâm cũng có mặt ở đây.
Trong giây phút của hiện tại, trong những ngày xuân, không có công việc quan trọng để làm, không có lý do đủ lớn để tâm trí chúng ta phiêu lưu ở ngoại ô. Đây là một cơ hội quý giá, tốt để chúng ta đưa tâm về với thân, kết nối sâu sắc với thân, có mặt cùng với nhau thành một cặp, mà từ lâu, chính chủ thể là chúng ta đã chia cắt.
Hãy thử cho phép mình có một giờ đồng hồ để ngồi yên xuống thưởng thức một tách trà hay một tách cà phê đầu xuân. Hãy tập trung cảm nhận và hạn chế suy nghĩ hoặc không suy nghĩ càng tốt. Cảm nhận hương vị của trà, của chiếc bánh. Ngửi mùi thơm hay ngắm nhìn những đóa hoa. Có hàng trăm loại hoa cùng nhau khoe sắc, thể hiện vẻ đẹp trong những ngày xuân.
Hãy mở rộng tất cả các giác quan, tai, mũi, lưỡi, thân thể và ý thức chúng ta đều nhận biết mình đang tiếp xúc với điều gì và cảm nhận sâu sắc vào những gì chúng ta đang tiếp xúc. Trong giây phút hiện tại, ngay bây giờ và ở đây, đừng nghĩ thêm về chuyện ở quá khứ, đừng mơ mộng thêm về chuyện ở tương lai.
Cố gắng để tâm tư có thể có mặt trọn vẹn trong giây phút hiện tại, kết nối thật sâu, cảm nhận thật rõ để tâm tư có mặt trọn vẹn với nhau, trở thành một thể. Điều đó sẽ tạo nên một sức mạnh vô cùng lớn, có thể chữa lành mọi vết thương đau, đưa chúng ta từ khổ đau bước sang trạng thái bình an và hạnh phúc. Nó có thể giúp chúng ta cân bằng lại con người của mình, mở ra những cái nhìn mới sâu sắc trong cuộc sống.
Khi bạn đã thực hành thành công sự có mặt trọn vẹn giữa thân và tâm, một cách tự nhiên, bạn sẽ có thể có mặt trọn vẹn với những người thân yêu của mình. Khi chúng ta có thể có mặt trọn vẹn cho những người thân yêu của mình, khi chúng ta ở bên họ một cách có ý thức, chúng ta đã nhận được giá trị của họ, chúng ta đã trải qua hạnh phúc.
Hạnh phúc thực sự là khi có những người thân yêu ở bên cạnh, nơi chúng ta có thể tự nhiên sống, chân thật nhất, không bị đánh giá hoặc chỉ trích, một nơi mà chúng ta có thể mở lòng để tiếp xúc một cách trọn vẹn nhất. Đây là nơi mà chúng ta được về “nhà” sau những ngày tháng chiến đấu vất vả, đầy gian lao và tổn thương.
Gia đình đó là một mái ấm mà chúng ta cần quay về thường xuyên, nơi để nghỉ ngơi, thư giãn, nuôi dưỡng, được bảo bọc và chở che.
Những ngày xuân là cơ hội tuyệt vời để chúng ta rời xa những lo toan ở bên ngoài, những dự án kế hoạch, để chúng ta có thể về có mặt một cách trọn vẹn với những người thân yêu của mình. Hãy giảm tiếp xúc với thế giới bên ngoài, giảm sử dụng điện thoại, tắt tất cả những nguồn không cần thiết để bạn có thể có mặt trọn vẹn trong các bữa ăn, trong những buổi trò chuyện. Bạn có thể ngồi yên trong góc nhà, quan sát người thân di chuyển, làm việc, nghe họ nói, cười đùa, để bạn ý thức một lần nữa, nhiều lần nữa về giá trị, vẻ đẹp tinh tế, quyền lực được hưởng của những người thân yêu bên cạnh.
Đó chính là khoảnh khắc chúng ta tặng cho những món quà quý giá cho những người thân yêu của mình. Đặc biệt là đối với những người đang trải qua những khó khăn trong cuộc sống, họ có thể chưa biết cách tận hưởng giá trị của hiện tại, chưa trải nghiệm hết những điều đáng trân trọng trong hiện tại.
Nhờ sự có mặt trọn vẹn của chúng ta, chúng ta có thể giúp những người thân yêu cũng trở nên trọn vẹn hơn, quay về với thế giới thực để thưởng thức một tách trà thơm ngon, lắng nghe tiếng chim hót trong khu vườn, cảm nhận vẻ đẹp của mùa xuân đang đến. Từ đó, những người thân yêu của chúng ta cũng được nuôi dưỡng bởi tình yêu vô điều kiện của đất trời, đó là quyền lực được hưởng của mọi công dân trên trái đất này.
Mục tiêu là có mặt trọn vẹn cho nhau không chỉ là một bài thực hành, mà còn là một mục tiêu mà chúng ta cam kết thực hiện mỗi ngày trong cuộc sống, trong năm mới.
Yêu bản thân đúng cách để không trở thành nuông chiều chính mình
