Khám Phá Bí Ẩn Đằng Sau Các Loại Mây Nguy Hiểm

Với vẻ ngoài độc đáo, những đám mây bất thường đó đều ẩn chứa những ý nghĩa khác nhau. Mỗi hình dạng, mỗi màu sắc đều là dấu hiệu, là câu chuyện của khí tượng và môi trường tự nhiên, gửi đi những cảnh báo quan trọng về sự biến động của thời tiết và cảnh báo về những thách thức có thể đến từ tình hình khí hậu khắc nghiệt. Hãy cùng batmibian.com khám phá bí ẩn các loại mây nguy hiểm ẩn đằng sau vẻ ngoài độc đáo này nhé!

Quá trình hình thành mây chủ yếu là kết quả của sự di chuyển lên của không khí. Trong quá trình di chuyển này, không khí trở lạnh và độ ẩm trong không khí đạt đến mức bão hòa, dẫn đến ngưng tụ. Có nhiều nguyên nhân có thể đẩy không khí lên cao, bao gồm nhiệt độ mặt đất nóng, sự trượt lên theo mặt uốn nghiêng và sườn đồi núi.

Khi mây hình thành, các hạt nguyên thủy thường là giọt nước. Nếu mây hình thành trong không khí có nhiệt độ dưới 0 độ C, chúng sẽ chứa giọt nước quá lạnh và tạo thành mây nước. Trong trường hợp nhiệt độ và độ ẩm thấp, mây có thể cấu tạo từ tinh thể băng, được gọi là mây băng hoặc mây tinh thể. Cũng có thể xuất hiện mây hỗn hợp, chứa cả giọt nước và tinh thể băng nhỏ li ti, có trọng lượng nhẹ và di chuyển theo hướng gió ngang.

Các loại mây nguy hiểm 

Đám mây dạng thấu kính

Đám mây dạng thấu kính được hình thành khi gió mạnh chạm vào vật thể cao như ngọn núi hoặc tòa nhà, gây chuyển động không khí và tạo ra những đám mây phẳng đặc trưng, giống như hình dạng của một chiếc thấu kính hay chồng bánh kếp. Khi không khí lên cao và nguội đi, nếu độ ẩm đủ, nó sẽ ngưng tụ thành đám mây.

Mặc dù có vẻ như đám mây dạng thấu kính đứng yên trên đỉnh núi, thực tế chúng đang di chuyển không ngừng. Khi gió đối mặt với chướng ngại vật, đám mây có thể bay lên hoặc xuống theo hướng gió. Sự chuyển động này là kết quả của luồng không khí tiếp tục chuyển động và tạo thành những đợt liên tục, giải thích tại sao chúng có vẻ lơ lửng trên không trung.

Đáng chú ý là, xuất hiện của đám mây dạng thấu kính thường là dấu hiệu tiên đoán về sự thay đổi trong thời tiết như gió bão hay lụt lội. Thường xuất hiện khoảng 10-15 phút trước khi có sự biến đổi thời tiết, chúng đi kèm với những biểu hiện như gợn sóng trên bầu trời theo cả chiều dọc và ngang, phụ thuộc vào độ cao của đám mây.

Lỗ mây là một hiện tượng trong mây ti tích (Cirrocumulus) hoặc mây trung tích (Altocumulus), thường thấy dưới dạng khoảng trống lớn, có hình dạng tròn hoặc elip. Để hình thành một lỗ mây, điều quan trọng là có một lớp mây chứa giọt nước “siêu lạnh” trong trạng thái lỏng ở nhiệt độ dưới mức đóng băng.

Các giọt nước siêu lạnh này không có chất rắn nào để tạo thành băng xung quanh chúng, và do đó, chúng duy trì ở trạng thái lỏng. Khi có một vật thể rắn được đưa vào, thường là các tinh thể băng rơi từ máy bay hoặc các yếu tố khác, các giọt siêu lạnh xung quanh vật thể rắn này sẽ đóng băng và rơi xuống, tạo thành một lỗ hổng trên mây.

Hiện tượng này thường là kết quả của sự tương tác giữa giọt nước siêu lạnh và các tinh thể băng, tạo ra một khoảng trống đặc biệt trong lớp mây. Lỗ mây thường xuất hiện như một hiện tượng tạm thời và có thể đưa ra những hình ảnh độc đáo trong bầu trời.

Đám mây Kelvin-Helmholtz

Các đám mây Kelvin-Helmholtz không xuất hiện ngẫu nhiên, mà chúng được đặt tên theo Lord Kelvin và Hermann Von Helmholtz, những nhà nghiên cứu vật lý đã nghiên cứu và mô tả về chúng. Đám mây này có hình dạng giống như sóng biển và có thể xuất hiện khi có sự biến đổi vận tốc trong một chất lỏng liên tục.

Một ví dụ phổ biến là khi gió thổi qua bề mặt nước, tạo ra các chuyển động tương đối giữa các lớp phân tầng, trong trường hợp này là giữa không khí và nước. Sự bất ổn sẽ dẫn đến sự hình thành của sóng, giống như sóng biển trên bề mặt nước. Hiện tượng này không chỉ xuất hiện trong đám mây mà còn trong nhiều chất lỏng khác nhau, bao gồm cả trong các dải của Sao Thổ, sóng trong đại dương, và thậm chí trong vầng hào quang của mặt trời.

Các đám mây Kelvin-Helmholtz thường mang đến những hình ảnh độc đáo và là một minh họa tuyệt vời cho cách sự không ổn định trong môi trường có thể tạo ra các hiện tượng hấp dẫn trong tự nhiên.

Mây cuộn, hay Cloud Atlas volutus, là một loại mây đặc biệt với hình dạng vòng cung dài, nằm ngang và hình ống, thường có thể kéo dài hàng trăm km và là hiện tượng tương đối hiếm.

Tương tự như đám mây Kelvin-Helmholtz, mây cuộn xuất hiện khi có không khí ấm áp trên đỉnh không khí lạnh hơn, thường là do hiện tượng nghịch đảo, đánh dấu sự không ổn định trong khí quyển. Trong trường hợp của mây cuộn, điều này thường xảy ra trong các cơn giông bão.

Mây cuộn là hiện tượng hiếm, và chúng thường được gọi là “mây Morning Glory” khi xuất hiện ở Cape York, Úc. Nơi này là điểm duy nhất có tính nhất quán đặc biệt của mây cuộn, và hiện tượng này có thể xảy ra đến 4/10 ngày trong tháng 10.

Một trong những nguyên nhân chính của đám mây Morning Glory là sự phát triển của mesoscale lưu thông liên quan đến gió biển trên bán đảo Cape York và vịnh Carpentaria. Tuy nhiên, các đặc điểm tương tự có thể được tạo ra bởi luồng gió từ các cơn giông bão và không chỉ giới hạn ở các vùng ven biển.

Mây đe (incus) là một loại đám mây thường xuất hiện khi giông bão phát triển. Khi có sự phát triển của giông bão, luồng gió ngược tăng lên và làm mát, tạo ra mây. Tại điểm gọi là điểm đối lưu giữa tầng đối lưu và tầng bình lưu, nơi không khí ngừng làm mát theo độ cao, một luồng gió ngược mạnh có thể đưa không khí lên và bắt đầu di chuyển theo chiều ngang, tạo ra đám mây có đỉnh phẳng được gọi là mây vũ tích hoặc mây đe.

Trong trường hợp một luồng gió ngược mạnh đủ để vượt qua tầng đối lưu và đi vào tầng bình lưu, một phần nhô ra của đám mây được gọi là “đỉnh vượt trội” có thể xuất hiện phía trên bề mặt phẳng của mây đe. Khi xuất hiện hiện tượng này, có thể là dấu hiệu của một cơn bão sắp diễn ra.

Mây đe mang theo nhiều yếu tố nguy hiểm, bao gồm sấm sét, mưa đá, mưa lớn, gió mạnh, và thậm chí có thể gây ra lốc xoáy trong các trường hợp nghiêm trọng. Điều này làm cho mây đe trở thành một dạng đám mây dông đe dọa và đòi hỏi sự cảnh báo và đề phòng từ phía cộng đồng.

Mây tận thế, hay Asperitas, là một loại đám mây đặc biệt được đề xuất vào năm 2008 bởi Gavin Pretor-Pinney, người sáng lập Hiệp hội đánh giá cao đám mây. Ông đề xuất thêm một tên mới vào Bản đồ Mây quốc tế của Tổ chức Khí tượng thế giới để mô tả các làn sóng đám mây hỗn loạn, cuồn cuộn mà không có một mô hình rõ ràng nào.

Sau gần một thập kỷ, vào thời điểm đó, Tổ chức Khí tượng thế giới đã chấp nhận đề xuất và điều chỉnh tên của Pretor-Pinney thành “Asperitas”. Từ “Asperitas” trong tiếng Latinh có nghĩa là “độ nhám”. Đám mây Asperitas thường hình thành khi có sự phá vỡ của lớp mây ổn định ở độ cao từ trung bình đến thấp từ nhiều hướng khác nhau, thường là do sự hình thành của một cơn bão. Các đám mây Asperitas có hình dạng độc đáo và mang lại cảm giác của sự hỗn loạn và động đất trong tầng mây.

Mây xà cừ là một loại đám mây xuất hiện trong tầng bình lưu ở vùng cực mùa đông, nằm ở độ cao khoảng 15.000-25.000 m. Chúng thường được quan sát tốt nhất khi mặt trời lặn vào mùa đông.

Đám mây xà cừ được đặt tên như vậy vì chúng hình thành trong tầng bình lưu, nơi nhiệt độ giảm xuống đáng kể so với mức đóng băng. Nhiệt độ của chúng thường rơi vào khoảng -118°C hoặc thấp hơn, vì vậy chúng thường chỉ xuất hiện ở vùng Bắc Cực và Nam Cực. Trong đám mây xà cừ, các tinh thể băng tạo nên hiệu ứng nhiễu xạ sóng ánh sáng, tạo ra một màn trình diễn màu sắc rực rỡ trên bầu trời.

Mặc dù mây xà cừ có vẻ đẹp, nhưng chúng mang theo hậu quả tiêu cực đối với môi trường. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các đám mây tầng bình lưu như mây xà cừ có thể kích hoạt clo từ các hợp chất như chlorofluorocarbon, một loại khí nhà kính mà con người tạo ra, thường được sử dụng trong chất làm lạnh, sol khí và dung dịch tẩy rửa. Clo có thể gây hại cho tầng ôzôn, một phần quan trọng của tầng bình lưu.

Mây vảy rồng, hay Mammatus cloud, là một dạng hình thù mây có vẻ giống như nhiều túi nhỏ sát nhau hoặc các “vảy” treo dưới phần chân của một đám mây. Chúng thường xuất hiện như những cấu trúc lồi lõm và có độ chệch giả mạo.

Mây vảy rồng hình thành do không khí lạnh chìm xuống và tạo thành các túi, ngược lại với các đám mây tạo ra bởi sự đối lưu của không khí ấm áp nâng lên. Chúng thường xuất hiện khi có không khí không ổn định và thường là dấu hiệu của thời tiết xấu, đặc biệt là khi cơn bão đang phát triển.

Nhìn chung, mây vảy rồng thường được coi là dấu hiệu của cơn bão sắp tới hoặc các hệ thống thời tiết khắc nghiệt. Chúng có thể xuất hiện trong, trước hoặc sau khi kết thúc một cảnh thời tiết khắc nghiệt. Tính chất đặc biệt của chúng tạo nên một khối hình thú vị trên bầu trời và thu hút sự chú ý của người quan sát.